Liên minh AUKUS sắp làm nóng tình hình châu Á

Reuters đưa tin, các quan chức Úc vừa thông báo về việc Mỹ và Anh đã dỡ bỏ những rào cản đáng kể trong thương mại quốc phòng giữa các đối tác AUKUS – liên minh quân sự xuyên châu lục giữa Úc, Anh và Mỹ.

Điều này mở đường cho việc phê duyệt nhanh hơn các thương vụ quốc phòng đối với công nghệ có độ nhạy cảm cao.

Động thái này được coi là bước tiến quan trọng để Úc có được tàu ngầm tấn công chạy bằng năng lượng hạt nhân của Mỹ và cùng phát triển với hai đối tác trong liên minh một lớp tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân, được trang bị vũ khí thông thường mới trong vòng 2 thập kỷ tới.

Các đối tác của AUKUS cũng đang phát triển công nghệ quốc phòng tiên tiến bao gồm tên lửa siêu thanh, máy bay không người lái dưới nước và công nghệ lượng tử, với những cải cách dự kiến sẽ đẩy nhanh quá trình chuyển đổi các dự án này từ nghiên cứu sang sản xuất.

Mỹ là đồng minh an ninh thân cận nhất của Úc, nhưng đã hạn chế chia sẻ công nghệ quốc phòng được bảo vệ chặt chẽ, được quản lý bởi Quy định về buôn bán vũ khí quốc tế của Mỹ (ITAR).

Bộ Ngoại giao Mỹ đã chậm trễ trong việc hoàn thiện các miễn trừ cho Úc và Anh theo ITAR, theo đó yêu cầu các đối tác AUKUS phải chứng minh họ có chế độ kiểm soát xuất khẩu tương đương với Mỹ.

Các quan chức Úc cho biết hôm 15/8 rằng việc loại bỏ yêu cầu về giấy phép xuất khẩu đối với nhiều công nghệ quốc phòng sẽ có hiệu lực từ ngày 1 tháng 9, và Bộ trưởng Quốc phòng Úc Richard Marles gọi đây là “sự thay đổi mang tính hệ thống”.

“Những cải cách quan trọng này sẽ cách mạng hóa thương mại quốc phòng, đổi mới và hợp tác, cho phép hợp tác ở tốc độ và quy mô cần thiết để đáp ứng các hoàn cảnh chiến lược đầy thách thức của chúng ta”, ông Marles cho biết trong một tuyên bố.

Mỹ đã cấp khoảng 3.800 giấy phép kiểm soát xuất khẩu quốc phòng cho Úc mỗi năm và mất tới 18 tháng để phê duyệt, trong khi việc phê duyệt ở Anh mất 100 ngày.

Từ tháng tới, 70% hàng xuất khẩu quốc phòng từ Mỹ sang Úc trước đây theo ITAR sẽ được miễn giấy phép.

Dẫu vậy, Mỹ sẽ công bố Danh sách công nghệ bị loại trừ, trong đó nêu rõ các công nghệ nhạy cảm vẫn phải xin giấy phép và được xem xét hàng năm.

Bộ Ngoại giao Mỹ sẽ có 45 ngày để quyết định về việc chuyển giao công nghệ trong danh sách loại trừ giữa chính phủ và ngành công nghiệp, và 30 ngày đối với việc chuyển giao liên chính phủ.

Hơn 80% hàng hóa chịu sự kiểm soát của Bộ Thương mại Mỹ như công nghệ quân sự và dân sự “sử dụng kép”, cũng sẽ được miễn giấy phép vào Úc từ tháng 9.

Các quan chức cho biết Úc đã hủy bỏ 900 giấy phép xuất khẩu hàng hóa quốc phòng trị giá 5 tỷ Dollar Úc sang Mỹ và Anh.

Theo thỏa thuận được ký kết vào năm 2021, Mỹ sẽ bán cho Úc từ ba đến năm tàu ngầm tấn công lớp Virginia từ đầu những năm 2030 như một giải pháp tạm thời trong khi Úc và Anh chế tạo một lớp SSN-AUKUS mới, bao gồm các công nghệ của Mỹ, dự kiến sẽ ra mắt sau đó khoảng một thập kỷ.

Đông Phong