Theo Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn, nếu một ngày nào đó trong trường học không còn bạo lực thì đó là ngày người lớn không đánh nhau nữa. Trẻ con sẽ chỉ nhìn nhau bằng ánh mắt yêu thương thuần túy.
Ngày 20/6, Quốc hội khóa XV tiếp tục phiên chất vấn về lĩnh vực giáo dục và đào tạo với Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn.
Đại biểu Nàng Xô Vi (Đoàn ĐBQH tỉnh Kon Tum) chất vấn, theo báo cáo của Bộ Giáo dục và Đào tạo bạo lực học đường “là vấn đề đáng lo ngại”. Hình thức bạo lực học đường đang chuyển từ thể chất sang tinh thần, đặc biệt trên không gian mạng. Ở địa bàn miền núi, dân tộc thiểu số, vấn đề này đang trở nên lo ngại khi học sinh thiếu kỹ năng tự bảo vệ, giáo viên thì kiêm nhiệm nhiều vai trò, nhà trường còn thiếu đội ngũ chuyên gia tâm lý. Sự phối hợp chặt chẽ giữa gia đình, nhà trường và xã hội còn thiếu.
“Xin hỏi Bộ trưởng đánh giá thế nào về thực trạng này và có lộ trình gì để xây dựng môi trường học đường an toàn, lành mạnh, nhân văn”, nữ đại biểu chất vấn.

Trả lời, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cho rằng, với trường học đô thị, ven đô hay trường ở vùng sâu vấn đề bạo lực học đường có tính chất phức tạp riêng.
“Công bằng mà nói thì các trường học vùng sâu vấn đề bạo lực học đường không đến mức phức tạp như ở đô thị. Nhưng vấn đề bạo lực học đường trên không gian mạng thì mức độ và tính chất ngày càng phức tạp hơn”, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cho biết và dẫn chứng có 20-25% bạo lực học đường trên không gian mạng.
Tình trạng “bắt nạt trực tuyến” có xu hướng ngày càng gia tăng và phức tạp. Đây là vấn đề cần tập trung có giải pháp.
Đại biểu Nguyễn Minh Tâm (Quảng Bình) nói Bộ Giáo dục và Đào tạo đã có nhiều giải pháp xử lý với bạo lực học đường, song việc bắt nạt trên mạng có diễn biến báo động và là thách thức với ngành giáo dục. Bạo lực dạng này ảnh hưởng lâu dài cả về thể chất, tinh thần ngăn cản phát triển con người.
“Là người đứng đầu ngành giáo dục, xin hỏi Bộ trưởng khi nào không còn bạo lực học đường và Bộ trưởng có thể cam kết về thời điểm không”, đại biểu chất vấn.

Trả lời đại biểu, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo nói những người làm giáo dục hơn ai hết đều đau đáu trong trường học không còn bạo lực, mong muốn mọi trường học đều là trường học hạnh phúc, những nơi không còn bạo lực.
Tuy nhiên, trường học là bộ phận không tách rời của xã hội. Bức tường quanh trường học ngày càng mong manh, khoảng cách trong và ngoài trường dần bị xóa nhòa bởi Internet, mạng xã hội và phương tiện truyền thông.
“Nếu một ngày nào đó trong trường học không còn bạo lực thì đó là ngày người lớn không đánh nhau nữa. Trẻ con sẽ chỉ nhìn nhau bằng ánh mắt yêu thương thuần túy”, Bộ trưởng nói.
Song, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cũng nhìn nhận, điều đó thì khó. Chúng ta phải đối mặt với hiện thực, bằng mọi cách, biện pháp phải giảm thiểu, hỗ trợ, kiểm soát càng nhiều càng tốt.
Theo thống kê, 70% học sinh có hành vi bạo lực đều có hoàn cảnh gia đình đặc biệt, hoặc là bố mẹ ly hôn, các em chứng kiến bạo lực gia đình hoặc bản thân bị bạo lực gia đình. Những hoàn cảnh này ảnh hưởng đến tâm lý, thái độ, ứng xử và quan điểm của các em. Phần quan trọng của giáo dục là dạy đạo đức, nhân cách, quyết định thái độ, hành vi ứng xử của học sinh. Phần này nằm chính ở gia đình, sự gương mẫu của người lớn.
“Trường học chỉ là góc độ kiểm soát ở tâm lý, tăng cường hoạt động giáo dục tích cực để hạn chế học sinh sa vào bạo lực. Chúng tôi sẽ làm tối đa nhiệm vụ này”, Bộ trưởng nêu rõ.
Phát biểu tranh luận, đại biểu Tạ Thị Yên (Đoàn ĐBQH tỉnh Điện Biên) cho rằng bạo lực học đường trên môi trường mạng là một vấn đề rất là nghiêm trọng, có nhiều diễn biến phức tạp với nhiều hình thức tinh vi, chẳng hạn như các hình thức cô lập, xúc phạm danh dự, bêu xấu trên mạng xã hội gây ra tổn thương lớn về tâm lý đối với học sinh.

Tuy nhiên, để giải quyết tận gốc không chỉ cần có các giải pháp công nghệ hay quản lý hành vi trên mạng, mà còn phải nhìn vào chính cách thức của nhà trường, đặc biệt là các trường ngoài công lập, ứng xử với các vụ việc xảy ra trong thực tế hiện nay.
Tại nhiều trường tư thục, nhất là trường trung học cơ sở và trung học phổ thông, do phụ thuộc vào học phí và chịu áp lực cạnh tranh về hình ảnh, không ít nơi có biểu hiện né tránh, xử lý chưa nghiêm các hành vi bạo lực học đường, kể cả bạo lực qua mạng và trong trường học.
“Xin hỏi Bộ có giải pháp cụ thể gì để tăng cường trách nhiệm và chế tài đối với các cơ sở giáo dục ngoài công lập trong việc bảo đảm an toàn học đường cả trên thực tế và không gian mạng? Và liệu có thể xem xét ban hành bộ tiêu chí bắt buộc về an toàn học đường áp dụng chung cho cả trường công và tư đi kèm với cơ chế thanh tra, kiểm tra độc lập để bảo vệ thực chất quyền học tập an toàn của học sinh?”, đại biểu hỏi.
Theo Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn, bạo lực học đường không phân biệt trường công hay tư. Cho đến hiện nay, các khảo sát điều tra cho thấy vấn đề này xuất hiện ở cả hệ thống trường công và trường tư, chứ không phải chỉ có trường công hoặc trường tư.
Đối với các trường tư, công bằng mà nói có nhiều trường tư việc chăm sóc học sinh tốt, nhưng cũng có thể có những trường có trách nhiệm và việc xử lý chưa đến nơi đến chốn.
“Về việc này, trách nhiệm kiểm tra, giám sát đã được phân cấp, thuộc trách nhiệm của Sở Giáo dục và Đào tạo, của chính quyền các địa phương. Chúng tôi sẽ có khảo sát, đánh giá kỹ thêm, nếu thấy thực sự cần thiết, sẽ có biện pháp phù hợp”, Bộ trưởng trả lời.