“Tiền mất tật mang” khi sử dụng thực phẩm chức năng có chứa sibutramin để giảm cân

Suy thận, tổn thương não vì thực phẩm chức năng

Vừa qua, Trung tâm Chống độc (Bệnh viện Bạch Mai) đã tiếp nhận bệnh nhân nữ (27 tuổi, ở Thanh Hóa) nhập viện trong tình trạng mẩn ngứa, sưng phù, giảm thị lực, suy thận và thay đổi về nhận thức, tinh thần. Trung tâm Chống độc cùng các chuyên khoa trong viện đã hội chẩn và xác định đây là ca bệnh khó, có nhiều bệnh lý nền ở các cơ quan khác nhau.

Tiến sĩ, bác sĩ Nguyễn Trung Nguyên, Giám đốc Trung tâm Chống độc cho biết: “Quá trình chẩn đoán, và trải qua các kiểm tra, các xét nghiệm, chụp chiếu cho thấy bệnh nhân bị tổn thương não nặng cả 2 bên, tổn thương mắt, tắc động mạch mắt 2 bên dẫn đến mất khả năng nhìn, tổn thương thận, thận ngừng hoạt động, phải điều trị lọc máu thường xuyên và nhiều vấn đề khác trong cơ thể”.

Đồng thời trong quá trình kiểm tra, Trung tâm Chống độc cũng lấy thông tin từ gia đình, được biết bệnh nhân gần đây có sử dụng một loại thực phẩm chức năng để giảm cân. Mẫu thực phẩm chức năng đó đã được gửi đi xét nghiệm ở Viện kiểm nghiệm An toàn vệ sinh thực phẩm Quốc gia. Kết quả cho thấy thực phẩm chức năng có chứa chất sibutramin, đây là chất có hại cho sức khỏe, làm trầm trọng thêm hoặc ít nhất gây ra một phần tổn thương trong cơ thể, hoặc làm nặng thêm bệnh lý nền của bệnh nhân.

Bác sĩ Nguyễn Huy Tiến, Trung tâm Chống độc cho biết, qua 23 ngày điều trị tại bệnh viện, hiện tại tình trạng bệnh nhân rối loạn ý thức, kết quả kiểm tra lâm sàng có tình trạng tổn thương thần kinh và suy thận kèm theo. “So với ngày đầu nhập viện, tình trạng bệnh nhân vẫn chưa có cải thiện. Hiện bệnh nhân đang điều trị hỗ trợ là chủ yếu, và điều trị các triệu chứng, dự kiến tình trạng có thể tiếp tục nặng lên nữa”, bác sĩ Tiến cho biết.

Trước đó, Trung tâm Chống độc cũng tiếp nhận nữ bệnh nhân nữ (21 tuổi, ở Hà Nội) bị nhiễm độc chất sibutramin, tổn thương não nặng do uống thuốc, thực phẩm chức năng giảm cân không rõ nguồn gốc mua trên Tiktok.

Theo lời kể của người nhà, bệnh nhân tiền sử khoẻ mạnh và khoảng một tháng gần đây có sử dụng một loại sản phẩm uống mua trên mạng xã hội để giảm cân. Thông tin để khẳng định là thuốc hay là thực phẩm chức năng không rõ vì hoàn toàn bằng tiếng nước ngoài và khó thể kiểm chứng.

Cụ thể, khoảng 16h ngày 21/2 bệnh nhân vẫn nói chuyện với con, nhưng đến khoảng 19h30, gia đình phát hiện bệnh nhân trong trạng thái bất tỉnh, gọi hỏi không đáp ứng. Bệnh nhân không sốt, không co giật, không nôn. Người nhà đưa bệnh nhân đến bệnh viện tư để cấp cứu. Kết quả chụp MRI cho thấy não bệnh nhân có hình ảnh tổn thương vùng đồi thị hai bên. Gia đình xin chuyển bệnh nhân sang Bệnh viện Bạch Mai để được tiếp tục điều trị.

Tại Bệnh viện Bạch Mai, Trung tâm Chống độc gửi mẫu thuốc bệnh nhân uống cho Viện Kiểm nghiệm Vệ sinh An toàn thực phẩm Quốc gia để kiểm tra. Kết quả xét nghiệm cho thấy trong thuốc giảm cân có thành phần sibutramin.

Nữ bệnh nhân cho biết, chị mua thuốc giảm cân này trên Tiktok, đã uống liên tục được hơn 1 tháng, với liều lượng mỗi ngày 1 viên. Sau thời gian uống thuốc và nhịn ăn, bệnh nhân giảm được 4-5kg. Đặc biệt, bệnh nhân cũng không thấy có biểu hiện mệt mỏi, lo lắng, hồi hộp, run chân tay, trống ngực sau khi uống thuốc…

Không nên sử dụng sản phẩm trôi nổi trên thị trường

Theo Giám đốc Trung tâm Chống độc Nguyễn Trung Nguyên, trước đây Trung tâm đã tiếp nhận rất nhiều bệnh nhân ngộ độc thực phẩm chức năng có chứa chất sibutramin với chẩn đoán rõ ràng. Tuy nhiên trường hợp của bệnh nhân nữ 27 tuổi lại rất phức tạp.

“Có những bệnh nhân nhập viện trong tình trạng tổn thương não và bị bệnh cấp tính, tuy nhiên những bệnh cảnh rất rõ ràng sau khi sử dụng thực phẩm chức năng. Tuy nhiên bệnh nhân 27 này là 1 trường hợp kết hợp với bệnh lý nền của bệnh nhân khá phức tạp”, bác sĩ Nguyên cho biết.

Theo bác sĩ, sibutramin là một chất gây tổn thương não trực tiếp cho bệnh nhân, nó còn gây ra các tổn thương nặng nề như tắc động mạch võng mạc, suy thận, và biến chứng trên các cơ quan khác…

“Sibutramin là 1 chất nhiều năm trước được sử dụng để giảm cân, điều trị béo phì vì nó gây cảm giác chán ăn. Tuy nhiên, hơn 10 năm nay đã có rất nhiều nghiên cứu và báo cáo về tác hại của sibutramin cho thấy đây là chất rất nguy hiểm đối với sức khỏe, gây tăng nguy cơ về bệnh tim mạch như nhồi máu cơ tim, đau thắt ngực, đột quỵ não… Ở châu Âu và châu Mỹ đã ngừng sử dụng và cấm đưa chất này vào trong thực phẩm và thuốc. Tại Việt Nam, Bộ Y tế cũng đã có thông báo rõ ràng về cấm sử dụng chất này trong thực phẩm chức năng và thuốc”, bác sĩ Nguyên thông tin.

Do đó bác sĩ Nguyên cảnh báo người dân cần nâng cao nhận thức trong việc sử dụng các loại thực phẩm chức năng, không nên sử dụng các sản phẩm trôi nổi trên thị trường. Nếu có nhu cầu sử dụng bất cứ sản phẩm nào nên hỏi ý kiến của chuyên gia y tế để được tư vấn kịp thời.

Các thực phẩm chức năng quảng cáo để giảm cân thường chứa rất nhiều chất và thường chia thành các nhóm sau:

1. Các chất kích thích như các chất cấm sibutramine, cafein, thậm chí bột từ tuyến giáp động vật… Cơ chế hoạt động bắt các cơ quan nội tạng của cơ thể, đặc biệt là tim mạch, đốt cháy mỡ, tiêu thụ năng lượng mà không phải tăng vận động về thể lực. Điều này là phản khoa học và rất nguy hiểm, gây biến cố với tim mạch, não….

2. Các chất gây chán ăn, ví dụ phenylpropanolamine (trong số các chất này cũng có nhiều chất có rủi ro và độc tính cao).

3. Các chất độn để khi uống vào nở ra trong đường tiêu hóa tạo cảm giác no. Hầu hết các sản phẩm này đều không công bố hay ghi rõ thành phần các chất này trên nhãn mác, thường quảng cáo với lời lẽ quá mức, không có kiểm soát.