Siết quản lý dự án nhà ở xã hội: Chủ đầu tư phải công khai giá bán để người dân giám sát

Nghị định cũng quy định rõ các thủ tục đầu tư xây dựng nhà ở xã hội, phương pháp xác định giá bán, giá thuê mua và trách nhiệm của các bên liên quan trong quá trình triển khai dự án.

Một trong những điểm đáng chú ý của Nghị định là quy định giới hạn thu tiền của chủ đầu tư. Theo đó, chủ đầu tư không được thu quá 95% giá trị hợp đồng mua bán hoặc thuê mua nhà ở xã hội trước khi người mua được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất và chủ đầu tư hoàn tất nghĩa vụ hoàn trả phần chênh lệch nếu có.

Đây là biện pháp nhằm bảo vệ quyền lợi người dân, tránh tình trạng chủ đầu tư chiếm dụng vốn, giao nhà không đúng tiến độ hoặc không đảm bảo pháp lý.

Về nguyên tắc xác định giá bán, giá thuê mua, chủ đầu tư căn cứ vào phương pháp định giá và lợi nhuận định mức theo quy định pháp luật về nhà ở. Chủ đầu tư có thể tự xây dựng hoặc thuê tổ chức tư vấn đủ điều kiện năng lực để thẩm tra chi phí đầu tư xây dựng trước khi phê duyệt giá bán, giá thuê mua.

Trước thời điểm tiếp nhận hồ sơ đăng ký mua hoặc thuê mua 30 ngày, hoặc khi đề nghị thông báo nhà ở đủ điều kiện giao dịch hình thành trong tương lai, chủ đầu tư phải gửi quyết định giá bán, giá thuê mua kèm hồ sơ thẩm tra về Sở Xây dựng cấp tỉnh. Thông tin này phải được công khai trên cổng thông tin điện tử của Ủy ban nhân dân tỉnh và Sở Xây dựng nhằm đảm bảo tính minh bạch và tạo điều kiện để người dân giám sát.

Trong vòng 180 ngày kể từ khi nghiệm thu công trình, chủ đầu tư phải thực hiện kiểm toán nhà nước hoặc kiểm toán độc lập, tiến hành quyết toán chi phí đầu tư xây dựng. Hồ sơ kiểm toán, quyết toán này được gửi đến Sở Xây dựng để kiểm tra, xác định lại giá bán, giá thuê mua.

Trong thời hạn 30 ngày, Sở Xây dựng có trách nhiệm trả lời bằng văn bản về mức giá sau khi đối chiếu với hồ sơ kiểm toán. Nếu kết quả kiểm tra cho thấy giá thực tế thấp hơn giá trong hợp đồng đã ký thì chủ đầu tư phải hoàn trả phần chênh lệch cho người mua. Ngược lại, nếu cao hơn, chủ đầu tư không được thu thêm phần chênh lệch từ người dân.

Nghị định cũng nhấn mạnh trách nhiệm pháp lý của các bên liên quan. Chủ đầu tư phải chịu trách nhiệm toàn diện về tính chính xác của hồ sơ đề nghị giao chủ đầu tư, quyết định giá bán và tiến độ, chất lượng dự án. Các tổ chức kiểm toán, tư vấn thẩm tra cũng phải chịu trách nhiệm về kết quả kiểm toán, đảm bảo đúng quy định pháp luật.

Các hành vi vi phạm sẽ bị xử lý theo quy định pháp luật, từ xử phạt hành chính, kỷ luật đến truy cứu trách nhiệm hình sự nếu gây hậu quả nghiêm trọng. Nếu gây thiệt hại vật chất, phải thực hiện bồi thường theo quy định.

Thanh tra Chính phủ, các bộ, ngành có liên quan và Ủy ban nhân dân cấp tỉnh có trách nhiệm tổ chức thanh tra, kiểm tra việc thực hiện các quy định tại Nghị quyết và Nghị định này. Đồng thời, các cơ quan này phải kịp thời xử lý các vi phạm, hành vi trục lợi chính sách, giải quyết khiếu nại, tố cáo của người dân theo đúng thẩm quyền.

Bộ Quốc phòng, Bộ Công an có trách nhiệm kiểm tra, xử lý các chủ đầu tư dự án nhà ở lực lượng vũ trang nếu triển khai chậm tiến độ hoặc công trình không đảm bảo chất lượng. Ủy ban nhân dân cấp tỉnh cũng được giao quyền xem xét, thu hồi hoặc đình chỉ quyết định giao chủ đầu tư nếu phát hiện vi phạm, không đảm bảo cạnh tranh, minh bạch.

Đặc biệt, chủ đầu tư phải có biện pháp kiểm soát chất lượng công trình nhà ở xã hội trong suốt quá trình khảo sát, lập, thẩm định, phê duyệt, thiết kế và thi công, đảm bảo tuân thủ quy chuẩn kỹ thuật, phòng cháy chữa cháy, bảo vệ môi trường. Trường hợp công trình có dấu hiệu không an toàn, chính quyền địa phương có trách nhiệm chỉ đạo kiểm tra, đình chỉ thi công và xử lý theo pháp luật xây dựng.

Với những quy định chặt chẽ trong Nghị định 192/2025/NĐ-CP, Nhà nước kỳ vọng sẽ kiểm soát hiệu quả hoạt động đầu tư xây dựng nhà ở xã hội, bảo vệ quyền lợi người dân và ngăn chặn tình trạng trục lợi chính sách.

T.An