Ngày 21/6/2024 được coi là “ngày dài nhất trong năm” ở Bắc Bán Cầu, hay còn gọi là ngày hạ chí. Đây là thời điểm mà Trái đất đạt độ nghiêng tối đa về phía Mặt trời, tạo ra lượng ánh sáng lớn nhất trong ngày. Như vậy, ngày này không chỉ đặc biệt về độ dài mà còn có ý nghĩa quan trọng về mặt thiên văn học.
Ngày Hạ chí là thời điểm giữa mùa hạ và thường rơi vào giữa năm. Đây là thời điểm đánh dấu ngày bắt đầu của mùa hè ở Bắc Bán Cầu và bắt đầu mùa đông ở Nam Bán Cầu. Theo Hội Thiên văn Hà Nội (HAS), Hạ chí năm 2024 sẽ diễn ra vào lúc 3h46 (giờ Việt Nam) thứ Sáu, ngày 21/6 dương lịch. Vào thời điểm này, cực Bắc của Trái đất sẽ nghiêng về phía Mặt trời, làm cho mặt trời đạt vị trí tối đa về phía Bắc của bầu trời và chiếu sáng thẳng lên đường chí tuyến Bắc tại 23,44 vĩ độ Bắc.
Khi Hạ chí bắt đầu, Bắc Bán Cầu nghiêng hẳn về phía Mặt trời một góc 23,5 độ. Điều này dẫn đến việc nhận được lượng ánh sáng lớn nhất, làm cho thời gian ban ngày dài hơn thời gian ban đêm. Trời lâu tối và nhanh sáng, thậm chí ở một số thành phố ở Bắc Âu còn xuất hiện hiện tượng “đêm trắng,” tức là không hề có ban đêm.
So với mùa đông, vào mùa hè, Trái đất nằm xa Mặt trời hơn do quỹ đạo hình elip, với khoảng cách chênh lệch lên tới ba triệu dặm (5 triệu km). Điều này làm cho bức xạ nhiệt mà Trái đất nhận được nhiều hơn các ngày bình thường đến 7%. Mặc dù ngày Hạ chí đánh dấu điểm cao nhất của Mặt trời, nhưng không phải là ngày nhiệt độ cao nhất do nhiệt lượng ở đại dương bắt đầu giảm dần. Đến giữa tháng sáu, các đại dương ở Bắc Bán Cầu vẫn giữ được nhiệt độ “mát” từ mùa đông trước đó.
Ngày chí diễn ra hai lần trong năm: Một lần vào mùa hè gọi là ngày Hạ chí (tháng 6) và một lần vào mùa đông gọi là ngày Đông chí (tháng 12). Vào ngày Hạ chí, Mặt trời nằm cao nhất về hướng Bắc, còn vào ngày Đông chí, Mặt trời nằm cao nhất về hướng Nam. Ngày Hạ chí là một trong những ngày có thời tiết nóng bức nhất trong năm, dễ dẫn đến các bệnh như cảm cúm và say nắng, ảnh hưởng đến sức khỏe con người. Vì vậy, cần có sự chuẩn bị kỹ càng và giữ gìn sức khỏe trong thời gian này.
Ngày Hạ chí không chỉ mang ý nghĩa thiên văn mà còn phản ánh sự phong phú và đa dạng văn hóa trên khắp thế giới thông qua các lễ hội và truyền thống đặc sắc. Do đó, ngày 21/6/2024 không chỉ là một hiện tượng thiên văn thú vị mà còn là dịp để con người khắp nơi hòa mình vào những sự kiện và hoạt động cộng đồng, kỷ niệm và tận hưởng những khoảnh khắc đặc biệt của ngày dài nhất trong năm.