Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Hòa Bình cho biết việc sắp xếp chính quyền địa phương cấp tỉnh như một cuộc cách mạng về bộ máy, tổ chức và nhân sự.

34 tỉnh thành đồng loạt công bố bộ máy lãnh đạo mới sau sáp nhập từ ngày 30/6
Sáng 11/6, Quốc hội thảo luận tổ về sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh năm 2025 và dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam.
Phát biểu ý kiến tại phiên thảo luận tại tổ, Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Hòa Bình cho biết việc sắp xếp chính quyền địa phương cấp tỉnh như một cuộc cách mạng về bộ máy, tổ chức và nhân sự; khẳng định đến giờ này chúng ta đã đi được quãng được dài và nhận được sự ủng hộ rất lớn của người dân. Kết quả lấy ý kiến của người dân và chính quyền địa phương có rất nhiều địa phương đạt 100%, đại đa số từ 98-99% đồng thuận.
“Mặt tích cực là giảm được 1 cấp trung gian, bộ máy tổ chức hợp lý hơn và tạo ra không gian kinh tế phát triển đủ mạnh, có sự kết hợp thế mạnh giữa các vùng, cả miền núi lẫn miền biển”, Phó Thủ tướng Thường trực nhấn mạnh và nêu ví dụ như việc sáp nhập Bình Dương, Bà Rịa-Vũng Tàu với TPHCM sẽ tạo ra không gian, tiềm lực kinh tế cực mạnh có thể so sánh với Thượng Hải (Trung Quốc).
Theo chỉ đạo của Bộ Chính trị và Chính phủ đã triển khai, ngày 30/6, đồng loạt tất cả các tỉnh sẽ công bố địa giới hành chính mới của tỉnh, xã và bộ máy lãnh đạo mới cả Đảng và chính quyền.
Sáng 30/6, tất cả địa phương công bố các chức danh cấp tỉnh, cấp xã và hôm sau (1/7), bộ máy mới của chính quyền 2 cấp bắt đầu vận hành.
Về chính sách dành cho cán bộ, Phó Thủ tướng Thường trực cho rằng đã rất tốt, nhưng việc triển khai chính sách phải đi kèm với công tác vận động và làm tốt công tác chính trị, tư tưởng để cán bộ khi nghỉ cũng vui vẻ, nhường cơ hội cho người trẻ hơn.
Về việc bố trí nơi ở cho cán bộ sau sáp nhập, theo Phó Thủ tướng Thường trực, đây là câu chuyện rất đáng lưu ý.
Sau sáp nhập, ngay lập tức không phải “bê nguyên đai nguyên kiện” cán bộ từ tỉnh cũ sang tỉnh mới mà vẫn cho phép để lại một bộ phận ở lại để hướng dẫn chính quyền địa phương giải quyết câu chuyện của chính quyền xã khi ban đầu chưa thể vận hành trơn tru, giải quyết các dự án tồn đọng hay nắm bắt tình hình dân cư. Cần có lộ trình để bộ máy vận hành trơn tru.
Chia sẻ câu chuyện khi nhiều cán bộ tâm tư, Phó Thủ tướng Thường trực nói không thể có chính sách nào ngay lập tức thỏa mãn 100% nhu cầu, bao giờ cũng có người đồng tình, có người không.
“Giờ riêng việc 2 đồng chí thường vụ đều là trưởng ban tổ chức, để làm tiếp phải có 1 đồng chí xuống phó, không thể có 2 đồng chí trưởng ban tổ chức, 2 chủ nhiệm ủy ban kiểm tra hay 2 giám đốc sở, nên có tâm tư của cán bộ. Nhưng tinh thần là phải đặt lợi ích chung lên hết”, Phó Thủ tướng Thường trực phát biểu.
Một cuộc cách mạng về bộ máy, tổ chức và nhân sự
Phó Thủ tướng Thường trực Nguyễn Hòa Bình chia sẻ thêm: “Với các luật của Bộ Quốc phòng, chúng ta tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp, cấp huyện không còn, Bộ Chính trị cũng quyết định Bộ Chỉ huy quân sự của Bộ đội biên phòng không phải độc lập, ngang hàng với Bộ Chỉ huy quân sự cấp tỉnh. Bỏ cấp huyện nhưng lực lượng ở đó vẫn phải đứng chân”.
Về trụ sở, Chính phủ yêu cầu tổng rà soát tất cả trụ sở xã, huyện, tỉnh các cơ quan, sau đó các tỉnh tự đề xuất phương án theo thứ tự ưu tiên.
Trong đó ưu tiên dành cho giáo dục (trường học, nhà trẻ), dành cho y tế (trạm xá, bệnh viện) hay dành cho công trình văn hóa, phúc lợi như nhà văn hóa, sinh hoạt cộng đồng; hoặc dành cho các trung tâm dịch vụ công… Phần còn lại mới tính toán tiếp. Chính phủ đã chỉ đạo và đã hướng dẫn địa phương theo thứ tự ưu tiên như trên.

Một quyết định sáng suốt, táo bạo
Chia sẻ về Trung tâm tài chính quốc tế, Phó Thủ tướng Thường trực Nguyễn Hòa Bình nhấn mạnh: “Đây là nhu cầu rất lớn, nếu không làm thì chúng ta mất cơ hội, nhưng làm mà không vượt trội thì không thu hút được nhà đầu tư, không cạnh tranh được với các trung tâm tài chính bên cạnh như Thượng Hải, Hong Kong (Trung Quốc), Singapore, Dubai… Vì vậy chúng ta phải có cơ chế vượt trội như quan điểm của Bộ Chính trị”.
Lý giải về việc chúng ta sẽ chỉ có 1 trung tâm tài chính, đặt tại 2 nơi. Phó Thủ tướng Thường trực cho biết ban đầu chúng ta quyết định thành lập 2 trung tâm tài chính nhưng như vậy dễ dẫn đến việc như các chuyên gia khuyến cáo rằng hai trung tâm non trẻ ra đời đồng thời sẽ cạnh tranh nhau, giành giật nhà đầu tư của nhau, như thế sẽ làm suy yếu nhau.
Vì vậy Chính phủ đã báo cáo lại Bộ Chính trị và được đồng ý có 1 trung tâm đặt ở hai nơi và định hướng phát triển của hai nơi này là khác nhau. Ví dụ, ở TP.HCM là trung tâm tài chính toàn phần như các trung tâm tài chính trên thế giới, còn Đà Nẵng chỉ tập trung vào tài chính xanh, tài chính số…
Như vậy, định hướng phát triển của 2 trung tâm tài chính này là không xung đột nhau. Đây là thực tế không phải chỉ ở chúng ta. Trước mắt chúng ta đặt ở hai nơi nhưng có điều phối của Ban chỉ đạo của Chính phủ để xác định các định hướng hoạt động để làm sao không dẫm chân lên nhau, không xung đột nhau.
Các chuyên gia quốc tế đánh giá đây là một quyết định sáng suốt, táo bạo của chúng ta.
Về cơ chế giải quyết tranh chấp, Phó Thủ tướng Thường trực chia sẻ: “Đứng từ góc độ Trung tâm trọng tài hiện có của Việt Nam thì rất cần có chính sách để Trung tâm trọng tài vào trung tâm tài chính để hoạt động. Nhưng có hai câu hỏi đặt ra, liệu các nhà đầu tư quốc tế có tin tưởng để lựa chọn trọng tài của chúng ta hay không? Năng lực của các trung tâm trọng tài có đủ để giải quyết những câu chuyện của Trung tâm tài chính hay không?
Nếu chúng ta không giải quyết được những vấn đề này thì nhà đầu tư không tin tưởng.
Lời giải cho việc này là gì? Trung tâm tài chính cho phép các nhà đầu tư lựa chọn phương án giải quyết tranh chấp, nếu họ tin các trung tâm trọng tài của Việt Nam hiện hành, theo luật Việt Nam thì có thể lựa chọn để giải quyết xung đột này. Nhưng người ta không tin thì chúng ta phải hình thành một trung tâm trọng tài ở trung tâm tài chính và trung tâm trọng tài này được phép sử dụng “Common law” là luật mà tất cả các trung tâm tài chính đang vận hành.
“Có người nói sao không sử dụng tòa Đà Nẵng, tòa TPHCM để xử lý tranh chấp thì nói thật là cũng không đủ sức để xử lý câu chuyện này trong ngắn hạn; qua thời gian chúng ta sẽ giỏi lên, nhưng trong ngắn hạn thì không đủ sức”, Phó Thủ tướng Thường trực phát biểu và cho biết việc cho phép các định chế tài chính và nhà đầu tư lựa chọn các phương án. Ai thích lựa chọn tòa án của chúng ta ở đây cũng được, tòa án Đà Nẵng, tòa án trong trung tâm tài chính cũng được và tòa án Hongkong, Singapore cũng được. Luật đang theo hướng cho phép làm điều ấy.
Đây là việc dân sự cốt ở các bên, các định chế tài chính có thể lựa chọn Singapore hay London xử, phải cho phép lựa chọn như thế thì người ta mới đủ tin, không thể bắt buộc họ phải lựa chọn tòa Việt Nam, pháp luật Việt Nam. Nếu vậy tính hấp dẫn không còn.
Tuy nhiên, việc này chỉ áp dụng ở các hoạt động thương mại trong trung tâm tài chính, còn giết người, đánh nhau, gây rối vẫn phải xử lý theo quy định của pháp luật Việt Nam.
“Nếu chúng ta không có quy định này, chúng ta rất khó vận hành trung tâm tài chính vì chúng ta phải theo chuẩn mực quốc tế, có những việc luật pháp của chúng ta chưa theo kịp chuẩn mực quốc tế”, Phó Thủ tướng Thường trực phát biểu.
Hải Liên