Sáng 10/3, Tòa án nhân dân thành phố Hà Nội đưa bị cáo Nghiêm Quang Minh (chủ tòa nhà, sinh năm 1979, trú tại phường Yên Hòa, quận Cầu Giấy, Hà Nội) ra xét xử về tội “Vi phạm quy định về phòng cháy, chữa cháy”.
Cùng hầu tòa với Nghiêm Quang Minh có các bị cáo Trần Trọng Khang (sinh năm 1960, nguyên Trưởng Đội Thanh tra xây dựng quận Thanh Xuân) và 6 bị cáo từng công tác ở phường Khương Đình, quận Thanh Xuân gồm: Phạm Tần Anh (sinh năm 1975, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân phường, giai đoạn từ năm 2018 đến khi bị khởi tố); Chu Xuân Sơn (sinh năm 1986, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân phường, giai đoạn 2015 – 2020; thời điểm bị khởi tố là Chủ tịch Ủy ban nhân dân phường Thanh Xuân Nam); Nguyễn Thị Kim Trang (sinh năm 1984, cán bộ địa chính – xây dựng phường, giai đoạn 2010 – 2018; thời điểm bị khởi tố là cán bộ địa chính xây dựng phường Thanh Xuân Bắc); Nguyễn Tuấn Anh (sinh năm 1983, Phó Trưởng Công an phường Khương Đình); Nguyễn Đình Quân (sinh năm 1983, Tổ trưởng Tổ Thanh tra xây dựng phường, giai đoạn 2014 – 2016; thời điểm bị khởi tố là Tổ trưởng Tổ Thanh tra xây dựng phường Nhân Chính); Phạm Thanh Tùng (sinh năm 1979, cựu nhân viên hợp đồng phụ trách lĩnh vực môi trường đô thị) bị truy tố về tội “Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng”.

Hội đồng xét xử gồm 5 người: 2 thẩm phán, 3 hội thẩm nhân dân, do thẩm phán Đặng Mạnh Cẩm Yến làm chủ tọa phiên tòa. Tại phần thủ tục phiên tòa, Hội đồng xét xử thông báo có 12 luật sư tham gia bào chữa; có 72 bị hại có mặt và 12 bị hại vắng mặt. Một số người có đơn xin xét xử vắng mặt.
Là người đầu tiên trả lời thẩm vấn, bị cáo Nghiêm Quang Minh khai ngày 14/5/2015, có thông báo với phường Khương Đình về việc khởi công xây dựng tòa nhà tại số 37, ngách 29/70, phố Khương Hạ, quận Thanh Xuân.
Theo Giấy phép xây dựng nhà ở riêng lẻ mà quận Thanh Xuân cấp với mật độ xây dựng 70%, tổng diện tích sàn xây dựng hơn 1.100 m2, gồm 6 tầng, tầng lửng và tum thang, song bị cáo đã tiến hành xây dựng 100% diện tích. Trong quá trình xây dựng tòa chung cư mini, Minh đã xây dựng công trình sai phép 12 phòng. Về việc xây dựng sai phạm, bị cáo Nghiêm Quang Minh khai do không hiểu biết pháp luật.
Theo lời Nghiêm Quang Minh, trong quá trình xây dựng tòa nhà, do không thường xuyên ở đây nên không nắm rõ các cơ quan có thường xuyên đến kiểm tra hay không. Khi xây dựng công trình đến tầng 7, Tổ thanh tra xây dựng phường Khương Đình phát hiện sai giấy phép, nên đã lập biên bản đình chỉ thi công, yêu cầu khắc phục những phần làm sai.
Tiếp đó, Ủy ban nhân dân quận Thanh Xuân cũng xử phạt hành chính 15 triệu đồng do xây dựng sai phép, và yêu cầu phá dỡ trong 2 tháng.
Tuy nhiên, khi có quyết định tháo dỡ, Minh có thực hiện cho qua, sau đó một thời gian lại tiếp tục xây dựng đến tầng 9.
Bị cáo Minh cũng cho biết, thời gian xây lại từ tầng 7 đến tầng 9, tổ công tác không xuống kiểm tra lại. Đến tháng 10/2015, Minh bắt đầu rao bán căn hộ và bán hết cả 45 căn với hình thức lập văn bản giao quyền sử dụng cho người mua. Bán xong tòa nhà, Minh không ở lại, nhưng có trách nhiệm quản lý vận hành trong 1 năm đầu.
Trước câu hỏi của Hội đồng xét xử về việc bị cáo có phải chi tiền cho ai khi xây dựng sai phép không, ông Minh khai: “Bị cáo không phải chi tiền cho ai. Cơ quan trật tự xây dựng không ai yêu cầu gì”. Bên cạnh đó, bản thân bị cáo cũng không ở tại chung cư, nên cũng không nắm việc chính quyền địa phương thông báo về việc vi phạm phòng cháy chữa cháy.

Cáo trạng xác định, Nghiêm Quang Minh là chủ sở hữu thửa đất có diện tích 240m2 ở số 37, ngách 29/70, phố Khương Hạ, phường Khương Đình, Thanh Xuân, Hà Nội, được cấp phép xây dựng 6 tầng, tầng lửng và tum.
Từ tháng 5/2015 – 12/2015, Nghiêm Quang Minh tiến hành xây dựng và tự ý thay đổi thiết kế công trình, xây dựng thành 9 tầng và 1 tum. Đến tháng 4/2016, Nghiêm Quang Minh đã bán xong 45 căn hộ (dạng chung cư mini) xây trên thửa đất này. Thời điểm trước khi hỏa hoạn xảy ra, có tới 147 cư dân sinh sống trong 45 căn hộ nói trên.
Sau khi bán 45 căn hộ, Nghiêm Quang Minh không cư trú tại tòa nhà và xác định quyền quản lý, sử dụng tòa nhà là của toàn bộ cư dân.
Trước khi đám cháy xảy ra (đêm 12/9/2023), Công an quận Thanh Xuân đã phát hiện nhiều vi phạm về phòng cháy chữa cháy tại tòa nhà này. Ủy ban nhân dân quận Thanh Xuân ban hành quyết định đình chỉ hoạt động với tầng 1 của tòa nhà, giao cho Nghiêm Quang Minh và các hộ dân sinh sống tại đây có trách nhiệm thi hành, thực hiện các yêu cầu về đảm bảo an toàn phòng cháy chữa cháy, chính quyền và lực lượng Công an phải giám sát việc này. Tuy nhiên, Nghiêm Quang Minh và các cư dân không thực hiện.
Cáo trạng xác định, khoảng 23h20 ngày 12/9/2023, do đường dây dẫn điện bị chập mạch tại khu vực bình ắc quy đặt ở giáp tường phía Nam tầng 1 tòa nhà gây ra cháy. Từ đó, ngọn lửa cháy lan vào các dây cáp điện, hộp công tơ điện… Mặc dù được phát hiện, nhưng bình bọt chữa cháy tại tầng 1 không đủ để dập đám cháy, từ đó ngọn lửa bùng phát. Đến khoảng 0h15 ngày 13/9/2023, đám cháy cơ bản được dập tắt. Hậu quả khiến 56 người đã bị tử vong, tổng thiệt hại về tài sản khoảng hơn 3,2 tỷ đồng.