Trẻ nguy kịch vì bệnh dại sau 5 tháng bị chó nhà cắn

Thời gian gần đây, các chuyên gia y tế liên tục cảnh báo người dân nâng cao ý thức phòng, chống bệnh dại sau nhiều ca bệnh thương tâm. Điển hình, vừa qua, các bác sĩ Bệnh viện Nhi Trung ương đã tiếp nhận một bệnh nhi 8 tuổi (ở Vĩnh Phúc) được chẩn đoán mắc viêm não do vi rút dại và suy hô hấp.

Được biết, trẻ bị chó nhà cắn vào chân khoảng 5 tháng trước, nhưng không được tiêm vắc xin phòng bệnh dại. Trước khi vào viện 5 ngày, trẻ bắt đầu có biểu hiện sốt, đau đầu, yếu tay chân, sau đó dần rơi vào tình trạng giảm ý thức và khó nuốt. Trẻ được đưa đến bệnh viện tỉnh điều trị nhưng bệnh diễn biến nặng, nên được chuyển đến Bệnh viện Nhi Trung ương.

Tại Bệnh viện Nhi Trung ương, trẻ được điều trị tích cực, làm các xét nghiệm chẩn đoán bệnh. Kết quả tìm thấy vi rút dại trong dịch não tuỷ. Sau 4 ngày điều trị tích cực, tình trạng của trẻ tiếp tục xấu đi với suy hô hấp và tổn thương não nặng, tiên lượng tử vong.

Trước đó, Bệnh viện Nhi Trung ương cũng tiếp nhận một bệnh nhi 7 tuổi bị chó nhà cắn vào mặt. Sau khi tiêm 3 mũi vắc xin phòng dại, trẻ xuất hiện triệu chứng co giật, yếu tay chân… Sau đó, trẻ được kết luận viêm não do vi rút dại.

Không chỉ tại Bệnh viện Nhi Trung ương, tại Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương cũng từng tiếp nhận cụ bà 72 tuổi phát bệnh dại sau hơn 2 tháng bị chó cắn. Khi làm xét nghiệm PCR nước bọt, dịch não tủy có kết quả dương tính với vi rút dại. Bệnh nhân được bác sĩ giải thích tiên lượng nặng, nguy cơ tử vong, gia đình ký hồ sơ xin về chăm sóc tại nhà.

Được biết, ngay khi cắn, con chó đã bị đập chết. Khi các vết thương chảy máu, bệnh nhân trên đã tự sát khuẩn bằng cồn tại nhà. Vì chủ quan, bệnh nhân cũng không đi tiêm phòng dại…

Theo các số liệu thống kê, hàng năm, thế giới ghi nhận khoảng 59.000 trường hợp tử vong do bệnh dại ở người, chủ yếu ở châu Á (59,6%) và châu Phi (36,4%).

Tại Việt Nam, bệnh dại đã lưu hành nhiều năm nay ở hầu hết các tỉnh, thành. Đây là một trong những bệnh truyền nhiễm nguy hiểm gây tử vong hàng đầu, với tỷ lệ tử vong gần 100% khi xuất hiện các biểu hiện lâm sàng.

Bác sĩ Bạch Thị Chính, Giám đốc Y khoa, Hệ thống trung tâm tiêm chủng VNVC cho biết: Bệnh dại có tỷ lệ tử vong cao nhất trong các bệnh truyền nhiễm, gần như 100% bệnh nhân tử vong khi lên cơn dại. Bệnh lây truyền chủ yếu do bị chó, mèo mang vi rút dại cắn, cào, liếm trên da bị tổn thương. Một số đường lây khác ít phổ biến hơn như tiếp xúc chất tiết, mẫu bệnh phẩm có vi rút dại, ghép tạng…

Bệnh dại có 2 thể, gồm thể cuồng và thể bại liệt. Ở thể cuồng, triệu chứng đầu tiên của người bệnh là sốt cao, đau đầu, mệt mỏi, cảm giác tê và đau ngay tại vết thương. Khi vi rút xâm nhập sâu vào não bộ, người bệnh có biểu hiện mất ngủ, sợ ánh sáng, sợ tiếng động, sợ gió, hành vi hung hăng, tăng tiết nước bọt, hạ huyết áp, lú lẫn, co thắt cơ bắp, ngưng tim. Bệnh tiến triển tăng đến mức người bệnh không thể nhai, nuốt, uống nước. Người bệnh thường chết chỉ sau một tuần kể từ ngày phát bệnh.

Thể bại liệt ít gặp hơn, khiến người bệnh tê liệt toàn bộ cơ thể, rối loạn tiêu tiểu, liệt tay chân. Người bệnh sẽ tử vong ngay nếu liệt lan đến cơ hô hấp. Khi phát dại, bệnh nhân tỉnh táo hoàn toàn cho đến lúc chết. Quá trình ủ bệnh của vi rút dại rất phức tạp, có thể chỉ trong vòng 7 đến 10 ngày, nhưng cũng có thể kéo dài vài năm, thậm chí là hơn 1 năm, tùy thuộc vào mức độ nặng, nhẹ và vị trí vết cắn của động vật.

Bệnh dại thường tăng cao vào mùa nắng từ tháng 5 tới tháng 8 hằng năm, do thời tiết nóng ẩm làm vi rút dại phát triển. Bác sĩ Chính cảnh báo, hiện nhiều người dân vẫn còn có quan niệm vết thương chỉ chó dại cắn chảy máu mới gây bệnh, bệnh dại có thể chữa bằng thuốc nam, đắp lá cây, đi thầy lang lấy độc hoặc từ chối tiêm vắc xin dại vì sợ vắc xin dại làm mất trí nhớ, kém thông minh…

Các chuyên gia khẳng định, hiện nay chưa có một bài thuốc đông y nào được nghiên cứu và công bố có thể chữa được bệnh dại, việc thực hiện các biện pháp này không có tác dụng. Cách phòng ngừa và điều trị bệnh dại duy nhất là tiêm vắc xin dại và huyết thanh kháng dại.

Khi bị súc vật dại hoặc nghi dại cắn, cào xước da nạn nhân phải rửa ngay vết thương bằng nước xà phòng dưới vòi nước sạch chảy liên tục trong khoảng thời gian 10 – 15 phút và sát trùng vết thương với cồn 70% hoặc cồn iod. Sau đó, nhanh chóng đến cơ sở y tế để điều trị vết thương và tiêm vắc xin phòng dại, hoặc huyết thanh kháng dại theo tư vấn của bác sĩ càng sớm càng tốt, đúng và đủ liều theo phác đồ điều trị.

Theo Cục Phòng bệnh (Bộ Y tế) bệnh dại chưa có thuốc điều trị đặc hiệu, tuy nhiên hoàn toàn có thể phòng tránh được. Để phòng ngừa bệnh dại cho bản thân và cộng đồng, người dân cần chủ động thực hiện các khuyến cáo như sau:

– Người dân nuôi chó, mèo cần tiêm vắc xin phòng dại đầy đủ và tiêm nhắc lại theo khuyến cáo của ngành thú y.

– Không đùa nghịch, chọc phá chó mèo; tránh tiếp xúc với chó, mèo có biểu hiện bất thường, nhất là với trẻ em.

– Khi bị chó, mèo cắn: Vệ sinh và khử trùng vết thương. Rửa vết thương ngay lập tức bằng xà phòng dưới vòi nước chảy trong 15 phút. Nếu không có xà phòng, rửa vết thương bằng nước; sau đó sát trùng vết thương bằng cồn 70% hoặc thuốc sát khuẩn. Không băng kín vết thương và hạn chế làm dập vết thương; tiêm vắc xin phòng bệnh dại và/hoặc huyết thanh kháng dại ngay sau khi bị chó hoặc mèo cắn. Để vắc xin phòng bệnh dại có hiệu quả cần tiêm vắc xin đầy đủ trong thời gian ủ bệnh, trước khi các triệu chứng bệnh dại xuất hiện theo hướng dẫn của cán bộ y tế.

– Hạn chế tối đa việc buôn bán, giết mổ chó, mèo để giảm nguy cơ, rủi ro tiếp xúc trực tiếp với vi rút dại từ chó, mèo.

– Trường hợp có nguy cơ mắc bệnh dại, cần đến ngay cơ sở y tế gần nhất để khám, tư vấn và xử lý kịp thời.